ژئوگرید نوعی مصالح ژئوسنتتیک مشبک است که برای مسلحسازی خاک و افزایش پایداری آن بهکار میرود. این شبکههای پلیمری با مقاومت کششی بالا از جنس پلیپروپیلن (PP)، پلیاستر (PET)، پلیاتیلن (HDPE) یا فایبرگلاس تولید میشوند. ژئوگرید با ایجاد قفلوبست مؤثر میان مصالح دانهای و انتقال تنش، مانع از لغزش خاک و تغییرشکلهای زیاد میشود.
در این راهنمای انتخاب ژئوگرید مناسب، با معیارهای کلیدی انتخاب، انواع کاربردها و نکات طراحی آشنا میشوید.
انتخاب ژئوگرید بر اساس نوع پروژه
۱. تقویت بستر (راه، راهآهن، باند فرودگاه،فونداسیون)
برای این نوع پروژهها از ژئوگرید دوسویه یا سهمحوره استفاده میشود. این نوع ژئوگریدها در دو یا سه جهت مقاومت کششی دارند و باعث پخش یکنواخت بار ترافیکی و کاهش ضخامت لایه اساس میشوند.
شکل ۱: انواع متداول اشکال هندسی ابعاد چشمههای ژئوگرید
شکل ۲ : پخش بار ترافیکی بر روی بستر راه به علت وجود ژئوگرید
برای مطالعه بیشتر بخوانید: مقایسه ژئوگرید تکسویه و دوسویه و کاربردهای آن
۲. دیوارهای حائل و سازههای خاک مسلح (MSE Walls)
در دیوارهای خاک مسلح، خزش پایین و مقاومت کششی درازمدت اهمیت دارد. برای این نوع پروژهها، ژئوگرید تکسویه پلیاستر (PET) که در جهت طولی قویتر است، بهترین انتخاب است.
شکل ۳ : استفاده از ژئوگرید در دیوار حائل (اجرا شده توسط ژئوگریدهای فرنام بسپار)
۳. پایدارسازی شیبها و شیروانیها
در شیبهای تند، انعطافپذیری ژئوگرید و میزان درگیری آن با خاک حیاتی است. ژئوگریدهای چندسویه با چشمههای مثلثی یا ششضلعی انتخاب مناسبی هستند، زیرا نیروها را در چند جهت توزیع میکنند.
شکل ۴ : پایداری شیروانیهای خاکی با ژئوگریدها
۴. مقاومسازی روسازی آسفالتی
برای افزایش عمر روسازی و جلوگیری از ترکهای بازتابی، از ژئوگرید آسفالتی فایبرگلاس با پوشش قیری استفاده میشود.
شکل ۵ : اجرای ژئوگرید آسفالتی بر روی لایه تراشیدهشده قدیم
۵. پروژههای موقت یا راههای کارگاهی
در پروژههای موقت، هزینه پایین و نصب آسان اهمیت دارد. ژئوگریدهای ساختهشده از پلیاتیلن (HDPE) با چشمه مربعی، انتخابی مقرونبهصرفه هستند. طبق دستورالعملFHWA، عمر طراحی سازههای موقت معمولاً حداکثر ۳۶ ماه است.
شکل ۶ : اجرای دیوار خاک مسلح موقت با نمای ژئوگرید جهت اجرای مسیر دسترسی
ابعاد چشمه و جنس پلیمر در انتخاب ژئوگرید
ابعاد چشمه ژئوگرید
- چشمه بزرگتر برای مصالح درشتدانهتر مناسب هستند.
- برای مصالح ریزدانهتر چشمههای کوچکتر مناسب هستند.
- در خاکهای چسبنده، عملکرد بیشتر به مکانیزم اصطکاک سطحی ژئوگرید وابسته است.
مقاله پیشنهادی: هر آنچه باید درباره ابعاد چشمه ژئوگرید بدانیم
جنس پلیمر و شرایط محیطی
| کاربرد مناسب | ویژگی | نوع پلیمر |
| دیوار حائل، شیبهای پایدار | خزش پایین، پایداری بلندمدت | PET (پلیاستر) |
| تقویت بسترهای سست ، پروژههای موقت | اقتصادی، مقاومت شیمیایی بالا، خزش بالاتر | PP / HDPE |
| روسازی آسفالتی | مدول بالا، رفتار ترد، نیاز به پوشش قیری | فایبرگلاس (Glass Grid) |
در محیطهای قلیایی، از ژئوگرید های پلیپروپیلن (PP) یا پلیاتیلن (PE) استفاده شود. در صورت استفاده از ژئوگرید پلیاستر(PET) استفاده از روکش محافظ سفارشی و ویژه توصیه میشود. در شرایط تابش مستقیم، ژئوگرید باید دارای پایدارکننده UV باشد.
مطالعه بیشتر: مقایسه ژئوگریدهای پلیاستر و پلیپروپیلن، انتخاب هوشمندانه برای پروژههای مهندسی عمران
نکات تکمیلی در انتخاب ژئوگرید
- مقاومت کششی و سختی اولیه: مقدار kN/m را با نیاز پروژه مقایسه کنید (۲۰ تا ۴۰۰).
- مقاومت اتصالات (Junction Strength): در ژئوگریدهای اکستروژن (مانند ژئوگریدهای شرکت Tensar) قویتر است.
شکل ۷ : دیتاشیت ارائه شده توسط Tensar.
- دوام در برابر نصب و محیط: در خاکهای سولفاته یا اسیدی، پوشش محافظ اهمیت دارد.
- خزش و پایداری بلندمدت: مقاومت مجاز طراحی پس از ضرایب کاهش محاسبه شود.
- استانداردهای معتبر: ASTM D6637 و EN ISO 10319 (کشش)، ASTM D5262 (خزش).
پرسشهای متداول درباره انتخاب ژئوگرید
ژئوگرید چیست؟
شبکهای پلیمری برای تقویت خاک و افزایش پایداری سازههای ژئوتکنیکی.
برای دیوار حائل چه نوع ژئوگریدی مناسب است؟
ژئوگرید تکسویه پلیاستر (PET) با مقاومت بالا و خزش پایین.
ابعاد چشمه ژئوگرید را چگونه انتخاب کنیم؟
براساس دانهبندی مصالح؛ مصالح درشت دانه استفاده از ژئوگریدهای با ابعاد چشمه بزرگتر در مقابل مصالح ریزدانهتر.
تفاوت ژئوگرید پلیاستر و پلیپروپیلن چیست؟
پلیاستر برای پروژههای بلندمدت مناسبتر است؛ پلیپروپیلن اقتصادیتر ولی با خزش بیشتر و مقاومت شیمیایی بالا تر نسبت به پلیاستر.
جمعبندی: انتخاب درست ژئوگرید، پایداری مطمئن
انتخاب ژئوگرید مناسب یکی از تصمیمات کلیدی در موفقیت پروژههای عمرانی است. با در نظر گرفتن نوع پروژه، ابعاد چشمه، جنس پلیمر و استانداردهای معتبر، میتوان به سازهای پایدار و بادوام دست یافت.
برای دریافت مشاوره رایگان انتخاب ژئوگرید، با کارشناسان فنی ما تماس بگیرید تا مناسبترین گزینه برای پروژه شما پیشنهاد شود.
