تنظیم سطح نور، رطوبت و دما می‌تواند شرایط مطلوبی را در گلخانه ایجاد کند تا با نیازهای گیاه مطابقت داشته باشد. دمای داخل گلخانه حدود ۲ تا ۳ درجه سانتی‌گراد بیشتر از دمای بیرون است که در هنگام یخبندان خفیف مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما مشکل اصلی زمانی ایجاد می‌شود که دما به‌شدت کاهش می‌یابد؛ در نتیجه ادامه حیات برای اکثر گیاهان دشوار می‌شود. یک راه‌حل استاندارد استفاده از بخاری گلخانه برای حفظ محیط گرم و مناسب گیاه است؛ اما با عایق بندی گلخانه، می‌توانید قبض برق یعنی هزینه‌های گرمایش خودتان را کاهش دهید و به دمای ۵ تا ۶ درجه سانتی‌گراد بالاتر از محیط بیرون دست پیدا کنید. عایق‌کاری برای اکثر شرایط به جز شرایط آب‌وهوایی شدید ایده‌آل است.
اگر شما هم گلخانهدار هستید و قصد دارید محیط گلخانه خودتان را به‌صورت اصولی عایق‌بندی کنید تا آخر این مقاله همراه فرنام بسپار باشید. چراکه در این مطلب ضمن معرفی اهمیت و فاکتورهای مهم در عایق بندی گلخانه مهم‌ترین روش‌ها برای این کار آورده شده است؛ پس تا پایان مقاله همراه ما باشید.
اهمیت عایق بندی گلخانه در چیست؟
گلخانه‌ها حتی بدون هیچ عایق اضافی، می‌توانند دارای دمای کمی گرم‌تر از هوای بیرون باشند. این ویژگی به‌لطف اثر گلخانه‌ای است؛ چراکه گرما در طول روز توسط گیاهان و اشیاء جذب می‌شود، سپس در داخل آن به دام می‌افتد و بعد از آن به آرامی در طول شب پخش می‌شود؛ اما زمانی که دما به‌طور قابل توجهی به زیر صفر درجه سانتی‌گراد کاهش می‌یابد؛ حتی یک گلخانه هم از یخ‌زدگی در امان نخواهد بود. خوشبختانه، راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید گرما را برای مدت طولانی‌تری بدون نصب و راه‌اندازی بخاری‌های پرهزینه در داخل گلخانه نگه دارید. اهمیت عایق بندی اصولی گلخانه را می‌توان از چندین جنبه مختلف بررسی کرد که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
- حفاظت از گیاهان در برابر سرما: اولین دلیل مهمی که برای عایق بندی گلخانه‌ها وجود دارد، محافظت از گیاهان در مقابل شرایط بد آب‌وهوایی است. با وجود عایق‌کاری مناسب گیاهان موجود در داخل گلخانه هیچ آسیبی نخواهند دید.
- کاهش هزینه‌های انرژی: اگر گلخانه به‌صورت مناسب عایق‌بندی شود به سیستم‌های گرمایش کمتری نیاز دارید، در نتیجه هزینه‌های انرژی شما هم کاهش پیدا می‌کند.
- حفظ دما و رطوبت: اگر عایق‌بندی گلخانه به‌طور مناسب انجام شود، از کاهش دمای گلخانه جلوگیری می‌کند و دما را در داخل آن ثابت نگه می‌دارد. همچنین عایق کاری گلخانه از رطوبت که به‌عنوان یک منبع مهم کشاورزی به حساب می‌آید، جلوگیری خواهد کرد.
- بالا رفتن راندمان: اگر شما در گلخانه یک محیط استاندارد و ایده‌آل را فراهم کنید، قطعا به بالارفتن راندمان و افزایش بهرهوری کلی گلخانه شما کمک خواهد کرد.
- کنترل بهتر محیط: عایق‌کاری مناسب گلخانه کمک می‌کند که شرایط محیطی مختلف مانند شرایط نوری، دمایی و رطوبتی به‌صورت بهینه تنظیم شود.
- کاهش تاثیرات عوامل بیرونی: عوامل بیرونی مانند باران، برف، باد و تگرگ می‌توانند تاثیر زیانباری روی محصولات داخل گلخانه داشته باشند. عایق کاری گلخانه می‌تواند تاثیرات منفی این عوامل را کم کند.
مطالعه بیشتر: عایق بندی باند فرودگاه
در عایق بندی گلخانه ها از چه موادی استفاده می شود؟
همه ما می‌دانیم که باید عایق بندی گلخانه در فصل زمستان جدی گرفته شود. کشاورزان می‌توانند به روش‌های مختلفی گلخانه خود را عایق کاری کنند. در این شرایط احتمالا به فکر خرید مواد عایق باشید. آیا می‌دانید چه نوع عایق گلخانه‌ای نیاز دارید؟ در ادامه به مهم‌ترین موادی که از آن‌ها برای عایق بندی صحیح گلخانه استفاده می‌شود، پرداخته‌ایم:
- نایلون حباب‌دار: یکی از بهترین مواد برای عایق بندی صحیح گلخانه محسوب می‌شود. این ماده ارزان، قابل دسترس و به‌طور گسترده قابل استفاده است. استفاده از نایلون حباب‌دار برای مهروموم کردن شکاف‌های موجود در اسکلت گلخانه، می‌تواند سرعت خروج گرما را کاهش دهد. باغبان باتجربه هنگام انتخاب این ماده می‌داند که هر چه حباب بزرگتر باشد، بهتر خواهد بود. چراکه حباب‌های بزرگتر اجازه می‌دهد تا نور بیشتری وارد گلخانه شود و عایق بهتری ایجاد کند.
- پلی‌کربنات: پلی کربنات برای عایق بندی گلخانه مناسب است. این ماده سبک وزن، مقاوم در برابر اشعه ماوراء بنفش و انعطاف‌پذیر است. علاوه بر این، اکثر ورق‌های پلی کربنات کیفیت عالی را در دماهای زیر ۴۰- تا ۲۸۴ درجه فارنهایت حفظ می‌کنند.
- پشم گوسفند باغبانی: پشم باغبانی یک ماده باغبانی است که در تمام طول سال قابل استفاده است. در زمستان، باغبان‌ها اغلب از پشم باغبانی برای محافظت از گیاهان در برابر سرما، باران، برف، بادهای شدید یا تگرگ استفاده می‌کنند. پشم‌های باغبانی سنگین را می‌توان به‌عنوان جایگزین پلی‌اتیلن برای عایق گلخانه استفاده کرد. در این شرایط می‌توانید از گیره‌ها یا پدهای چسبنده دو طرفه برای محکم کردن پشم‌های باغبانی سنگین در داخل گلخانه خود استفاده کنید.
- پلی اتیلن سنگین: مواد پلی‌اتیلن اغلب در گلخانه‌های کشاورزی استفاده می‌شود. معمولا این مواد ارزان هستند و به صورت رول‌های بزرگ عرضه می‌شوند. بیشتر باغبان‌ها ترجیح می‌دهند با استفاده از مواد پلی‌اتیلن کار عایق کاری گلخانه را انجام دهند. استفاده از پلی‌اتیلن در گلخانه‌های چوبی و فلزی ایده‌آل است؛ اما استفاده مستقیم از پلی‌اتیلن در گلخانه‌های با اسکلت پی‌وی‌سی توصیه نمی‌شود؛ مگر اینکه قاب را از قبل آماده کرده باشید.
- پلی‌اتیلن کربنات: پلی‌اتیلن کربنات یک گزینه سخت و بادوام برای عایق بندی گلخانه است. اگرچه این ماده عمر طولانی دارد؛ اما قیمت آن نسبتا گران است. معمولا پلی‌اتیلن کربنات از نظر ظاهری کمی شیری رنگ است و در انواع شفاف موجود است.
- ورق‌های فوم پلی استایرن: وقتی در مورد عایق بندی گلخانه صحبت می‌کنیم، احتمالا از فونداسیون آن غافل شویم؛ اما هوای سرد می‌تواند از طریق فونداسیون وارد گلخانه شود که می‌تواند باعث از دست رفتن ۱۵درصد از گرما گلخانه شود. شما می‌توانید از پانل‌های فوم پلی استایرن با ضخامت حدود ۲ اینچ برای عایق‌کاری مرز بیرونی گلخانه خود استفاده کنید.
مطالعه بیشتر: آب بندی استخر با ژئوممبران
فاکتور های عایق بندی گلخانه به صورت اصولی
فاکتورهای مختلفی در عایق بندی گلخانه به‌صورت موثر تاثیرگذار هستند. به‌منظور حفظ دما و محیط مناسب برای رشد گیاهان در گلخانه باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- نوع عایق: انتخاب مواد عایق مناسب تاثیر مستقیمی بر روی عملکرد نهایی گلخانه دارد.
- ضخامت عایق: اگر ضخامت عایق استفاده شده مناسب باشد، روی حفظ دمای محیط نقش مهمی دارد. در واقع هر چقدر ضخامت عایق بیشتر باشد، عملکرد حرارتی خوبی خواهد داشت.
- ضریب هدایت حرارتی: این ضریب میزان توانایی عایق در انتقال حرارت خواهد بود. چگالی، نوع عایق و … بر ضریب هدایت حرارتی تاثیرگذار هستند.
- چگالی عایق: مقدار هوای محیط بسته به داخل سلول‌های عایق توسط چگالی عایق مشخص می‌شود. بر این اساس می‌توان گفت که چگالی بالا باعث کاهش تبادل حرارت با محیط بیرون خواهد شد.
- تهویه مناسب: داشتن تهویه مناسب در داخل گلخانه باعث حفظ شرایط مطلوب در داخل آن خواهد شد. در واقع تهویه برای کنترل میزان رطوبت و دما بسیار مهم است.
عایق بندی درز های گلخانه چگونه باید انجام شود؟
هر شکاف در دیوارهای گلخانه، باعث ورود هوای سرد و خروج گرما می‌شود. قبل از اینکه عایق بندی گلخانه را شروع کنید، باید هرگونه نشتی را ببندید تا نتیجه کار شما به آسانی از طریق شکاف‌ها هدر نرود. برای درزبندی باید با بررسی درزهای اطراف دریچه‌ها و درها شروع کنید و از درزبندی برای مهروموم کردن هرگونه ترک، کمک بگیرید. اگر شکاف‌های بزرگی پیدا کردید، می‌توانید از فوم پاششی برای آب‌بندی آن‌ها استفاده کنید. در مرحله بعد، دیوارهای گلخانه و پانل‌های سقف را بررسی کنید و هر کدام که ترک خورده یا آسیب دیده است را جایگزین کنید. به‌طور دقیق، نمی‌توان درزگیر را به‌عنوان یک ماده عایق گلخانه به حساب آورد؛ اما محبوب‌ترین درزگیر موجود، درزگیری سیلیکونی است؛ چراکه سایر درزگیرها ممکن است مانند این نوع بادوام و آسان نباشند.
مطالعه بیشتر: ساخت پل با ژئوسنتتیک ها
آیا می توان از ژئوممبران ها در گلخانه ها استفاده کرد؟
ژئوسنتتیک محصولاتی هستند که از مواد پلیمری تهیه می‌شوند و امروز به‌عنوان یک بخش اصلی در پروژه‌های مختلفی مهندسی کاربرد دارند. این مواد دارای چند گروه مختلف هستند که یکی از پرکاربردها در بین آن‌ها ورق ژئوممبران است. این نوع ژئوسنتتیک ورقی از جنس پی‌وی‌سی، پلی‌اتیلن و … است که دارای قابلیت عایق‌کاری در سطوح مختلف را دارد. ژئوممبران‌ها را می‌توان برای بسیاری از کاربردهای مختلف در یک محیط گلخانه‌ای استفاده کرد. (جهت آشنایی با کاربرد های ژئوسنتتیک در صنایع گوناگون، مقاله تحت عنوان ژئوسنتتیک چیست را مطالعه فرمایید).
برای مثال یک لایه از ژئوممبران، می‌تواند برای به حداکثر رساندن میزان نوری که به دیوارهای گلخانه نفوذ می‌کند، استفاده شود؛ چراکه این ماده اگر در بازه‌های زمانی طولانی‌مدت در برابر اشعه UV قرار داشته باشد، مقاومت خود را حفظ خواهد کرد. همچنین ژئوممبران‌ها می‌توانند برای عایق بندی گلخانه استفاده شوند و محیط را در برابر مواد مایع و جامد مختلف محفوظ کنند.
جمع‌بندی
نحوه عایق بندی گلخانه به اندازه استفاده از دستگاه گرمایش برای گرم کردن آن در زمستان ضروری است. استفاده از هر دو روش در کنار هم حداکثر سود را به همراه دارد. عایق بندی اصولی گلخانه مزایای متعددی از جمله صرفه‌جویی در هزینه‌های گرمایش و تامین گرمای بسیار مورد نیاز گیاهان با ارزش و … را به‌همراه خواهد داشت. در واقع با عایق کاری، هوای گرم در داخل محصور می‌شود که به رشد گیاهان در تمام طول سال کمک می‌کند.
