یکی از چالش‌های مهندسان در پروژه‌های عمرانی خاص که خاک نم‌دار است یا مقاومت مناسبی ندارد، زهکشی مناسب و تقویت خاک است؛ چون زمانی‌که مقاومت کششی خاک پایین باشد، در برابر فشارهای واردشده از هم پاشیده می‌شود.
بر همین اساس لازم است که قبل از اجرای پروژه‌های عمرانی یا راه‌آهن، حتما از ژئوتکستایل و ژئوگرید استفاده شود که هر دو وظیفه تضمین مقاومت و زهکشی خاک را دارند؛ اما بر خلاف عقیده بسیاری از افرادی که آنها را با هم یکسان می‌دانند، عملکرد کاملا متفاوتی دارند. اگر می‌خواهید با تفاوت ژئوتکستایل و ژئوگرید آشنا شوید، در ادامه این مطلب از فرنام بسپار همراه ما باشید.
ژئوگرید چیست؟
ژئوگرید نوعی سازه مصنوعی از نوع مسطح است که بافت آن به‌صورت شبکه‌ای و از عناصر کششی متصل به هم ساخته شده است. این سازه‌ها از پلی‌استر، پلی‌اتیلن یا پلی‌پروپیلن ساخته می‌شوند و با وجود روزنه‌های باز بین آنها، تا حد کمی با خاک تعامل دارند.
رو‌ش تولید ژئوگرید، به شکل پانچ کردن و کشیدن ورق پلیمری اکسترود شده و بافتن الیاف پیوسته یا با اتصال عناصر کششی است. این محصولات با مقاومت کششی بسیار بالا و به شکل رولی ساخته می‌شوند و عرض آنها بین ۱ تا بیشتر از ۴ متر است.
ژئوگرید در ۳ نوع مختلف اکسترود شده، بافته شده و پیوندی ساخته می‌شود. ژئوگریدهای اکسترود شده، با کشش تک محوری یا دو محوری پلیمرهای اکسترودشده تولید می‌شوند و ژئوگریدهای بافته شده، با بافتن الیاف‌های پلی استر با روکش‌های پلی‌پروپیلن طولی و عرضی تولید می‌شوند. همچنین مدل ژئوگرید متصل هم از اتصال دو یا چند رشته و به‌صورت زاویه قائمه ساخته می‌شود.
مزایای استفاده از ژئوگرید
در حالت کلی برای آن که ذرات خاک از هم جدا نشوند و عملیات اجرای سازه‌های مختلف را دچار مشکل نکنند، باید از انواع محصولات ژئوسنتتیک استفاده کنید؛ اما بااین‌وجود، اگر به دنبال مزایای استفاده از ژئوگرید هستید، موارد زیر را نیز بررسی کنید:
- ترکیب ژئوگریدها مقاومت بسیار زیادی در برابر خوردگی و تغییرات دمایی دارند
- به‌دلیل شکل لانه زنبوری ژئوگریدها، امکان تخلیه آب در دو سمت عمودی و افقی در آن وجود دارد. همچنین باد را از سطح زمین دور می‌کند و مانع از فرسایش خاک می‌شود
- ژئوگریدها مقاومت مناسبی در برابر موارد شیمیایی، باکتری‌ها و استحکام کششی دارند و کاملا سازگار با محیط زیست هستند
- نصب و ذخیره‌سازی ژئوگریدها بسیار آسان است؛ چرا که به شکل فشرده تولید می‌شوند و حمل‌و‌نقل آنها هم به آسانی انجام می‌شود
- با نصب ژئوگریدها، عمر مفید سازه‌ها بیشتر می‌شود و هزینه‌های تعمیر و نگهداری هم کاهش پیدا می‌کند
- روند اجرای پروژه‌ها با وجود ژئوگرید، راحت‌تر و با سرعت بیشتری انجام می‌شود
کاربردهای ژئوگرید
برای آن که با تفاوت ژئوتکستایل و ژئوگرید آشنا شوید، باید کاربردهای ژئوگرید را بدانید. بر همین اساس در ادامه مهمترین موارد استفاده از ژئوگرید را معرفی می‌کنیم:
حفاظت از فرسایش در سطوح شیب‌دار
ژئوگریدها قابلیت نگهداری آب و جلوگیری از نفوذ و فرسایش خاک را دارند؛ ازهمین‌رو انتخاب مناسبی در سطوح شیب‌دار محسوب می‌شوند. بافت ژئوگریدها شیاردار است و مانع از فرسایش خاک می‌شود. از طرفی ساختار مشبک لانه زنبوری آنها هم آب را در خود حبس می‌کند و سبب تقویت خاک می‌شود.
با توجه به این ویژگی‌ها در مناطق شیب‌دار ساحلی که در معرض آب قرار دارند، از این نوع ژئوسنتتیک استفاده می‌شود. همچنین در مخازن شیب‌دار هم با قرارگیری ژئوگریدها با مواد دانه‌ای، می‌توانید مانع از رشد علف‌های هرز شوید.
مقاوم‌سازی چاله‌های بتنی
بتن‌ریزی در سطوح شیب‌دار نیاز به کانال‌سازی با مصالح خاصی دارد که با وجود ژئوگریدها این کار آسان‌تر انجام می‌شود. ژئوگرید، باعث ایجاد ساختار انعطاف‌پذیری می‌شود و بتن را در کانال‌های شیب‌دار نگهداری می‌کند.
تثبیت سطح‌ها
زمانی که ژئوگرید را نصب می‌کنید، در مقدار سنگدانه‌های مورد نیاز برای تثبیت زمین کمتر می‌شود. همچنین می‌توانید مانع از جابه‌جایی سنگدانه‌ها بر اثر فشار بار شوید.
جدای از این موارد، برخی دیگر از کاربردهای ژئوگریدها را به صورت مختصر را در ادامه معرفی می‌کنیم:
- تقویت‌کردن بسترهای زمین راه‌آهن، فرودگاه و بناها
- پایدارکردن دیوارهای بزرگراه‌ها و خیابان‌ها
- تقویت‌کردن روکش آسفالت و بستر مخازن نفتی
- تقویت‌کردن بسترهای مسیر انتقال لوله گاز، آب و نفت
ژئوتکستایل چیست؟
ژئوتکستایل نوعی پارچه مصنوعی غیرقابل نفوذ است که به عنوان روکش، در تماس با خاک و سنگ قرار داده می‌شود. این ورق‌ها به صورت رولی پهن با عرض حدودا ۳ متر تولید می‌شوند و در انواع بافته شده و غیربافته وجود دارند.
ژئوتکستایل بافته شده مانند لایه‌های پارچه‌ای درهم‌تنیده کاملا یکنواخت و منظم هستند که در دو جهت قرار دارند. همچنین ژئوتکستایل بافته‌نشده مانند لایه‌های نمدی شکل هستند و طرح روی آنها قابل مشاهده نیست. این مدل برای زهکشی، جداکردن خاک و توزیع بار بیشتر استفاده می‌شوند و برای تقویت خاک خیلی کاربرد ندارد.
مزایای استفاده از ژئوتکستایل
در حال حاضر از ژئوتکستایل برای اغلب پروژه‌های ساختمانی و صنعتی استفاده می‌شود و این موضوع به دلیل ویژگی‌های خاص آن است که در ادامه هر چند مورد از آنها را توضیح می‌دهیم:
مناسب برای زهکشی
این پارچه‌ها به عنوان لایه فیلتر استفاده می‌شود و مانع از عبور ذرات خاک می‌شود؛ ازهمین‌رو به شما در خارج کردن آب از محل پروژه کمک می‌کند.
جداکردن مواد مختلف از خاک
یکی دیگر از ویژگی‌های ژئوتکستایل، جدا کردن لایه‌های مختلف خاک است که مانع از مخلوط شدن مواد می‌شود.
محافظت از سطوح آسیب‌پذیر
با وجود ژئوتکستایل‌ها می‌توانید از سطح‌های آسیب‌پذیر مانند ورق‌های ژئوممبران یا وسایل تیز جلوگیری کنید.
کاربردهای ژئوتکستایل
پارچه‌های ژئوتکستایل به دلیل ویژگی‌های خاص خود مانند غیرقابل‌نفوذ‌بودن و سازگاری در پروژه‌های ساختمانی، کاربردهای متفاوتی دارند؛ ازهمین‌رو در ادامه برخی از موارد استفاده ژئوتکستایل را معرفی می‌کنیم:
- ژئوتکستایل گزینه مناسبی برای کنترل فرسایش در سواحل رودخانه‌هاست؛ ازهمین‌رو مانع از ورود آب به خانه‌های نزدیک رودخانه‌ها می‌شود
- وجود ژئوتکستایل در سدها به عنوان فیلتر قوی در برابر عبور خاک و فرسایش می‌شود و تنها به آب اجازه خروج می‌دهد
- یکی دیگر از کاربردهای ژئوتکستایل، تقویت کردن زمین در زیر پارکینگ است؛ به این صورت که مانع از وجود شیارهای لاستیک ماشین ها و آسیب به آسفالت می‌شود
- شما می‌توانید در راه‌آهن هم از ژئوتکستایل استفاده کنید؛ چرا که ممکن است ریل‌ها در کنار رودخانه‌ها قرار داشته باشند و برای مدیریت بهتر قطارهای سنگین، ضروری است
- ژئوتکستایل‌ها در کنار بزرگراه‌ها و خیابان‌ها هم برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل زمین استفاده می‌شود
- شما می‌توانید ژئوتکستایل را در پایین زهکشی‌ها قرار دهید تا خاک را از ترانشه‌های زهکشی دور کند و مانع از ورود آنها شود
- از پارچه‌های ژئوتکستایل برای ایجاد مانع یا همان حصار سیلت در ساختمان‌ها هم استفاده می‌شود. با وجود این پارچه‌ها، گل‌ولای و خاک در هنگام بارندگی محافظت می‌شود و تنها آب را از زهکشی‌ها عبور می‌دهد
- در صورتی که قصد ساخت خانه روی خاک‌های ضعیف را دارید، می‌توانید با کمک ژئوتکستایل ، خاک ضعیف را بردارید و به جای آن خاک جدید بریزید
مقایسه ژئوگرید با ژئوتکستایل
حالا که با تعریفهای این دو نوع ماده در ژئوسنتیک آشنا شدید، بهتر می‌توانید تفاوت ژئوتکستایل و ژئو گرید را درک کنید؛ برهمین‌اساس در ادامه به مقایسه ژئوگرید با ژئوتکستایل می‌پردازیم.
- اولین تفاوت ژئوتکستایل و ژئوگرید در نحوه عملکرد آن‌هاست. ژئوتکستایل برای جداکردن، فیلترسازی و زهکشی استفاده می‌شود و ژئوگرید برای تقویت خاک ساخته می‌شود
- ژئوگریدها برای جداسازی مواد در تمامی شرایط ها مناسب نیستند؛ در حالی که ژئوتکستایل اجازه عبور آب از خاک به لایه سنگدانه را می‌دهد
- مورد دیگری که می‌توان برای تفاوت ژئوتسکتایل و ژئوگرید مطرح کرد، نحوه نصب آن‌هاست. برای نصب ژئوتکستایل باید مراحل درجه‌بندی، تخلیه، مجوز پوشش گیاهی و در نهایت قرارگیری آن را طی کنید. در حالی که برای نصب ژئوگرید باید مراحل ساخت دیوار حائل، تثبیت پایه، تسطیح شن و اجرای بلوک دیوار حائل را طی کنید
- ژئوگریدها به عنوان تقویت‌کننده وابسته به مقاوت غیر فعال شناخته می‌شوند؛ در حالی که ژئوتکستایل‌ها نوعی تقویت‌کننده وابسته به مقاومت اصطکاکی هستند
استفاده از ژئوتکستایل مناسبتر است یا ژئوگرید؟
با وجود موارد مربوط به تفاوت ژئوگرید با ژئوتکستایل، شاید برای شما این سوال وجود داشته باشد که کدام را استفاده کنیم؟ در حالت کلی هر دو مورد بسیاری از مشکلات ژئوتکنیکی را برطرف می‌کنند و عملکرد آنها تقریبا به هم مشابه است؛ اما برای انتخاب هر کدام باید به شرایط پروژه خود دقت کنید. به این فکر کنید که دقیقا هدف شما چیست و در چه محلی قصد اجرای این دو مورد را دارید؟ با توجه به این موارد، می‌توانید نیازسنجی صحیحی داشته باشید.
البته اگر نمی‌توانید متناسب با شرایط پروژه خود یکی از آنها انتخاب کنید، می‌توانید از مشاوران متخصص در فرنام بسپار کمک بگیرید و در صورت تمایل، برای خرید محصول مورد نظر خود اقدام کنید.
جمع‌بندی
استفاده از ورق‌های ژئوگرید و پاچه‌های ژئوتکستایل برای زهکشی، تقویت و محکم کردن زمین برای ساخت سازه‌های مختلف ضروری است؛ اما باید تفاوت هر کدام را بدانید تا به نتیجه دلخواه خود برسید. ما در این مطلب اطلاعات کاملی درباره تفاوت ژئوگرید با ژئوتکستایل ارائه کردیم؛ در صورتی که قصد خرید هر کدام از آنها را دارید، می‌توانید به وبسایت فرنام بسپار مراجعه کنید.
